FISKANE I SKÅRSVATNET

Skårsvatnet er eineståande i distriktet med sine fem fiskeartar:

Gullvederbuk, ein fargevariant av vederbuk (Leuciscus idus),	Karuss (Carassius carassius),	Trepigga stingsild (Gastreosteus aculeatus).

Gullvederbuk, ein fargevariant av vederbuk (Leuciscus idus), karuss (Carassius carassius), aure (Salmo trutta), ål (Anguilla anguilla) og trepigga stingsild (Gastreosteus aculeatus). Vatnet har ei flatevidde på 82 dekar og ligg 113 meter over havet.

Det er gullvederbuk som har gjort Skårsvatnet kjend over heile landet som "Gullfiskvatnet". Gullvederbuk og karuss vart utsett i vatnet i 1914. Dåverande statslege i Bergen, Klaus Hansen, bror til Armeur Hansen som oppdaga leprabasillen, var på reise i distriktet for å kartleggja tuberkulose saman med distriktslegen i Kvam, Munch Søegaard. Distriktslegen fortalde at Skårsvatnet var fisketomt. Klaus Hansen uttalte då at han kunne skaffa fisk som ville tola "klimaet" i vatnet. På den tida fanst både gullvederbuk og karuss i nokre dammar i Nygårdsparken i Bergen. Eit par spann med desse fiskane vart sende med rutebåten frå Bergen til Øystese. Korleis gullvederbuken har kome til Bergen er usikkert, men han har truleg vore prydfisk i dammar både i Nygårdsparken og på Milde utafor Bergen. Gullvederbuken i Nygårdsparken strauk med i nokre harde kuldevintrar midt i 1920-åra.

I Europa er gullvederbuk kjend frå Tatrafjella (1.350 m.o.h.) i Tsjekkia. I Noreg finst den einaste ville stamma av gullvederbuk i Skårsvatnet. Gullvederbuk er ikkje ein eigen art, men ein fargevariant av vanleg vederbuk. Når gullvederbuken kryssar seg med kvarandre, får ein også vanleg vederbuk. Dei gråsvarte fiskane som er saman med gullvederbuken i vatnet, er vanleg vederbuk.

Framtida til gullvederbuken i Skårsvatnet kan vera usikker. I 1967 vart det sett ut trepigga stingsild i vatnet. Stingsilda, som er 5 - 6 cm lang, har formeira seg svært snøgt og har rogn av gullvederbuk som viktig føde. Gullvederbuken gyt tidleg om våren, nett etter isen har gått, men dei siste 15 - 20 åra har det ikkje vore observert yngel i vatnet. Gullvederbuken kan som annan karpefisk, verta svært gammal, kring 50 år er ikkje uvanleg. Dei siste åra har gullvederbuken i Skårsvatnet vorte større og det er færre av han.

DET ER ULOVLEG Å FISKA GULLVEDERBUK

Både gullvederbuk og stingsild ser du lett i vatnet. Dei andre fiskeartane er vanskelegare å få auga på.

Karuss og gullvederbuk høyrer til karpefiskane, ein av dei mest artsrike (omlag 1450 artar) fiskefamiliane som finst. Karpefiskane er den viktigaste matfisken i ferskvatn i verda. Karuss er svært hardfør og greier seg nesten utan oksygen. Han trivst i vegetasjonsrike vatn som ofte kan vera sterkt tilgrodde.

Aurestamma i Skårsvatnet er lita. Auren vert angripen av parasitten måsemakk som har krinslaupet: Måse, stingsild og aure. Angrepa kjem når auren vert over omlag 30 cm og tek til å eta stingsild.

Ål er sjeldan fangst i vatnet. Det har vore teke ein del i felle i utlaupsbekken om hausten.